در مقاله هوش ازدواج چیست به بررسی زوایای هوش عاطفی ازدواج و تأثیر آن در انتخاب همسر می‌پردازیم.
با وب‌سایت توانمند شو همراه باشید.
مقدمه‌ای درباره هوش عاطفی و هوش ازدواج
اصطلاح هوش عاطفی را نخستین بار دکتر «دانیل گلومن» (Daniel Goleman) حدود بیست سال قبل رسماً به کار برد.
او اهمیت هوش عاطفی را نه‌تنها کمتر از هوش آکادمیک ندانست بلکه ارزش آن را بیشتر هم ارزیابی کرد.
در مورد اهمیت هوش عاطفی در بیست سال گذشته بحث‌های آتشین بسیاری درگرفته است.
به‌طور خلاصه هوش عاطفی که در ازدواج نیز کاربرد خاص خودش را دارد ترکیبی از چهار توانایی است:
- خودآگاهی
- خودکنترلی
- آگاهی و توجه اجتماعی
- کنترل رابطه
یکی از بهترین محققان مسائل ازدواج به نام دکتر «جان گاتمن» (John Gottman) می‌گوید: «زوج‌های خوشبخت الزاماً نسبت به دیگر زوج‌ها ثروتمندتر، باهوش‌تر یا از لحاظ روانشناسی قوی‌تر نیستند.
در هر ازدواج و بین هر زوجی مسائل ناخوشایندی پیش می‌آید اما زوج‌های خوشبخت نوعی پویایی برای محافظت احساسات مثبت خانوادگی و عاطفی خود در برابر هجوم احساسات منفی دارند». چنین زوج‌هایی از هوش ازدواج برخوردار هستند.
یک ازدواج موفق ازدواجی هوشمندانِ است.
در این حالت هر یک از دو شریک زندگی خود را نامزد درک کردن دیگری می‌کند.
در قدرتمندترین ازدواج‌ها زن و شوهر، عمیق‌ترین درک ممکن از یکدیگر را تجربه می‌کنند.
هوش ازدواج فقط به معنای مدارای یک زن و مرد باهم نیست بلکه علاوه بر سر کردنِ باهم، آن‌ها امیدها و حسرت‌های یکدیگر را درک کرده و از یکدیگر پشتیبانی می‌کنند.
این موضوع باعث می‌شود که یکدیگر را بهتر درک کنند و به هم احترام بگذارند.
آیا فوق‌العاده نیست؟ اینکه بتوانید همسرتان را عمیقاً درک کرده با آرزوها و امیدها و اندوه‌هایش شریک باشید و یکدیگر را تقویت کنید، رابطه‌ای فوق‌العاده نیست؟
چگونه هوش ازدواج خود را تقویت کنیم؟
خبر خوب این است که طبق نظر محققان می‌توانید هوش ازدواج را در خودتان تقویت کنید.
برای تقویت هوش عاطفی و هوش ازدواج، تمام کارهایی که باید بکنید از توجه و آگاهی آغاز می‌شود؛ البته دقت کردن به سرنخ‌هایی که قلب، ذهن و حتی وجودتان به شما می‌دهد در نگاه اول کار بسیار دشواری به نظر می‌رسد؛ ولی بازهم خبر خوب این است که شروع این کار آسان است، خیلی آسان!
راز این کار شناسایی احساس، دقت به آن و ایجاد مجموعه کلمات و دایره واژگان احساسی است!
علت توجه نداشتن کافی ما به احساسات خودمان و دیگران، به محدود بودن دایره واژگان احساسی‌مان مربوط می‌شود.
مثالی کاربردی برای تقویت هوش عاطفی و هوش ازدواج
فرض کنید که ناراحت هستید و احساس دل‌تنگی می‌کنید.
حتی تصور کنید که افسرده، نوستالژیک، مالیخولیایی، بیمار و غمگین هستید. این حالت‌ها با همدیگر تفاوت دارند و برخی نسبت به برخی دیگر از عمق بیشتری برخوردار هستند.
در دوران دانش آموزی درس‌های اسم و صفت را به یاد بیاورید. صفت‌ها کمک می‌کردند شناخت بیشتری به دست بیاوریم.
گاهی صفت‌ها، یک اسم را تغییر می‌دادند. ظرف زمان و مکان بر معنای فعل‌ها تأثیر می‌گذاشتند.
حال بیایید فرض کنیم که «اسم»، مترادفِ «احساس» است و «فعل»، مترادفِ «حس کردن».
شما در یک رابطه که با اراده خودتان شکل گرفته باید نخست احساس اصلی‌تان را بشناسید.
به یاد داشته باشید که اولین چیزی که احساس می‌کنید، قوی‌ترین احساس است ولی کمترین میزان درستی را دارد.
به یاد داشته باشید وقتی که منبع تکانش شما احساس خشم باشد باید برای شناختن درست آن دقت بیشتری به خرج دهید؛ به این ترتیب قادر خواهید بود که حالتان را به احساس مفیدتری منتقل کنید.
ممکن است شخص در رابطه با همسرش خود را درگیر با احساس حسادت، خجالت، اضطراب یا صدمه ببیند.
هر کدام از این احساسات، سنگینی متفاوتی دارند.
ابتدا باید به احساسی که نسبت به همسرتان دارید دقت کافی به خرج دهید. در ادامه لازم است جسارت بیان احساس خود را به شکلی منطقی، در زمان و مکان درست به شریک زندگی خود داشته باشید.
هم‌چنین تمرین‌هایی را که در ادامه توضیح می‌دهیم انجام دهید.
تمرین تقویت هوش عاطفی
گاهی احساسات ما ریشه در مسائلی دارند که در ناخودآگاهمان ریشه دوانده‌اند و بااینکه می‌دانیم حس ما غلط است ولی قادر به مدیریت آن نیستیم و حتی احساس می‌کنیم که با گفتن آن نیز بهبود نیافته‌ایم.
در چنین مواردی می‌توانید از تکنیکی به نام تکنیک «سدونا» (Sedona) استفاده کنید.
دکتر «لِستر لِونسون» که خود، فردی بود که از بیماری‌های مختلف رنج می‌برد بنیان‌گذار این روش است.
او دو بار سکته کرده بود و دکترها جوابش کرده بودند ولی با ایجاد تکنیک سدونا و عمل به آن تا 85 سالگی زندگی کرد!
تمرین سدونا را چگونه باید انجام داد؟
تمرین سدونا برای رها شدن از احساسات مخرب زندگی مشترکتان یا هر احساس بد دیگری است که نتوانسته‌اید آن را از طریق شناسایی و بر زبان آوردنش با شریک زندگی‌تان یا هر کس دیگری حل کنید.
خلاصه این روش این است که ابتدا احساس نامطلوبی را که دارید شناسایی و سپس آن احساس را به یک شی منتقل کرده و بعد آن شی را از دستتان رها می‌کنید و با این تمرین به‌طوری باورنکردنی از تمامی احساسات منفی خود رها می‌شوید.
هم‌چنین ترس‌ها و حتی بیماری‌هایی را که دارید (این روش جایگزین نسخه پزشک نیست) می‌توانید با این روش، بهبود بخشید یا از شدت آن کم کنید.
تمرین کاربردی سدونا برای تقویت هوش ازدواج
- در مکانی ساکت، خلوت و بدون امکان هرگونه مزاحمت یا عاملی که حواس شما را پرت کند روی یک صندلی بنشینید.
- حواستان به سمت موضوع‌های دیگر خواهد رفت ولی دوباره روی ناراحتی و حس بدی که دارید متمرکز شوید.
- به احساس منفی خود با صداقت و بدون رد کردن یا پنهان کردن آن فکر کرده در درونتان وجود آن احساس منفی را تصدیق کنید.
- از قبل، یک وسیله را که نماد احساس منفی شما را خواهد داشت آماده کرده (مثل توپی کوچک، یا هر وسیله کوچک نشکن دیگر) و آن را در دست بگیرید.
- آن وسیله را مظهر و نماد احساس منفی خود تصور کرده و حس منفی خود را به آن وسیله منتقل کنید یعنی تصور کنید که آن حس منفی شما تمام و کمال به آن وسیله‌ای که در دستتان است منتقل می‌شود.
- فرض می‌کنیم مشکل شما با همسرتان زودرنجی شما است. اکنون چشمتان را ببینید و با صدای بلند بگویید: «آیا من قبول دارم که در رابطه با همسرم شخصی زودرنج هستم؟» در ادامه ببینید که آیا آن حس زودرنجی را در آن لحظه دارید یا خیر. اگر داشتید به خود با صدای بلند چنین جواب بدهید: «بله من این حس زودرنجی را دارم و به خودم اجازه می‌دهم که آن را تأیید کنم و با تمام وجود این حس زودرنجی را احساس کنم. من قبول می‌کنم که در رابطه با همسرم شخصی زودرنج هستم.»
ادامه تمرین
- در مرحله بعد آن وسیله‌ای را که در دست دارید و نماد حس منفی شما است در دستتان فشرده و بر روی آن متمرکز شوید.
- از خود با صدای بلند بپرسید: «آیا من همین الآن نیازی به حفظ و نگهداری حس زودرنجی از همسرم را دارم؟» سپس حس کنید که آیا واقعاً نیازی به نگه داشتن این حس دارید یا نه.
- فقط وقتی که واقعاً و کاملاً به این نتیجه رسیدید که نیازی به نگه داشتن آن حس بد ندارید، با صدای بلند به خود بگویید: «نه. احتیاجی به حفظ حس زودرنجی در رابطه با همسرم ندارم».
- اکنون می‌توانید از خود با صدای بلند بپرسید: «آیا من میل دارم و می‌توانم حس زودرنجی در رابطه با همسرم را رها کنم؟»
- اگر واقعاً چنین توان و تمایلی را حس کردید بگویید: «بله میل دارم و می‌توانم».
- سؤال بعدی که باید با صدای بلند از خود بپرسید این است: «چه وقت حس زودرنجی از همسرم را رها می‌کنم؟»
- اگر نیازی به نگه داشتن حس منفی احساس نمی‌کنید طبیعتاً باید بگویید: «همین الآن».
- در مرحله آخر، دستتان را مستقیم به روبرو دراز کرده و با تمرکز بر رها کردن حس زودرنجی از همسرتان که آن وسیله نماد آن است، دستتان را باز کرده و وسیله را رها کنید؛ سپس یک نفس عمیق بکشید.
این تمرین را می‌توانید هرچند بار که خواستید انجام دهید.
این کار باعث خواهد شد احساس منفی جا گرفته در ناخودآگاه شما در رابطه با شریک زندگی‌تان در فاصله زمانی کمی محو شود و از حس بد مورد نظرتان رها شوید.
توضیح این نکته ضروری است که در مسیر تقویت هوش ازدواج تمرین فوق نوعی مکمل برای روش اصلی یعنی تشخیص احساسی که دارید، نام گذاری آن و سخن گفتن از آن در زمان و مکان مناسب با همسر و شریک زندگی‌تان است.
منبع دوم (ترجمه و تلخیص)
